نظریه‌ی بازی‌ها

در زندگی روزمره، هرگاه انتخابی انجام می‌دهیم که نتیجه‌ی آن به انتخاب دیگران وابسته است، با تعادلِ نش سروکار داریم. بهترین مثال از این‌دست، تغییر مسیر حرکت در بزرگراه برای بالابردن سرعت حرکت است؛ لحظه‌ای فکر کنید که اگر در‌‌ همان زمان که شما تصمیم به تغییر مسیر می‌گیرید، راننده‌های دیگری هم تصمیم مشابه بگیرند، ترافیک در مسیر انتخابی چگونه خواهد بود؟ آیا می‌توانید سریع‌تر حرکت کنید؟ شاخه‌ای از ریاضیات که با تبدیل این موقعیت‌ها به بازی بین چند بازیکن، به بررسی این‌گونه وضعیت‌ها می‌پردازد، نظریه‌ی بازی‌هاست. یکی از مهم‌ترین مفاهیم نظریه‌ی بازی‌ها، مفهوم تعادل است. تعادل موقعیتی است که هیج‌کدام از بازیکن‌ها تمایلی به تغییر انتخاب خود نداشته باشند. در مثال مسیر حرکت در اتوبان، تعادل وقتی اتفاق می‌افتد که ماشین‌ها در تمام خطوط با سرعت یکسان حرکت کنند. یکی از معروف‌ترین تعادل‌ها، تعادل نش است.

در این کارگاه با این مقدمه به بررسی چند بازی که مشابه موقعیت‌هایی آشنا در زندگی روزمره است، دانش‌آموزان با تعادل نش آشنا شدند و توصیف ساده‌ی ریاضی آن را فرا گرفتند. هدف، مقایسه‌ی نتیجه‌ی انتخاب‌های مختلف با صورت‌بندی ریاضی این بازی‌ها و یافتن وضعیت تعادل بود. در ادامه، شرکت‌کنندگان مشاهده کردند که نظریه‌ی بازی‌ها چگونه می‌تواند در بررسی مسایل اجتماعی به آن‌ها کمک‌کند. این کارگاه به عنوان مقدمه‌ای برای کارگاه نظریه‌ی الگوریتمی بازی‌ها برگزار شد.